MADDE NEDİR?
Boşlukta yer kaplayan, hacmi, kütlesi ve eylemsizliği olan her şeye madde denir. Madde, doğada fiziksel özelliklerine göre katı, sıvı ve gaz olarak 3 halde bulunur.
Madde hangi halde olursa olsun bütün maddeler taneciklerden oluşmuştur. Maddeleri oluşturan tanecikler bazı maddelerde atomu bazı maddelerde de molekülü temsil eder. Maddeyi oluşturan taneciklerin arasında boşluk bulunur. Madde hangi halde olursa olsun maddeyi oluşturan tanecikler hareket halindedir. Bu nedenle maddeyi oluşturan taneciklerin hareketlerinden dolayı hareket (kinetik) enerjileri vardır. Maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk miktarı ve taneciklerin hareketi maddenin haline göre değişir.
ISI NEDİR?
Bir maddeyi oluşturan taneciklerin sahip oldukları hareket (kinetik) enerjilerinin toplamına ısı denir. Isı bir enerji türüdür ve ısı enerjisi kalorimetre kabı ile ölçülür. Madde ısı aldığında taneciklerin hareketliliği artar, ısı verdiğinde ise taneciklerin hareketliliği azalır.
KÜRESEL ISINMA
Küresel ısınma, Dünya'nın ortalama yüzey sıcaklığının atmosferde biriken sera gazları nedeniyle artmasıdır. Yapılan araştırmalar sonucunda bu ısınmaya insan etkilerinin yol açtığı anlaşılmıştır. Yani Dünya' yı biz ısıtıyoruz.
Atmosfere salınan sera gazları miktarının artışı, küresel ısınmayı artırarak iklim değişikliğine sebep olmaktadır. Küresel iklim değişikliğine bağlı olarak çeşitli sağlık sorunları doğrudan veya dolaylı olarak insanları etkilemektedir.
İnsan aktiviteleri, özellikle fosil yakıtlarının yanması sonucunda küresel iklimi etkileyen karbondioksit ve diğer sera gazlarında önemli miktarda artış gözlenmiştir. Karbondioksit miktarındaki %30' luk artışı atmosferin ısınmasına neden olmuştur. Küresel iklimdeki bu değişiklik sağlıktaki riskleri de beraberinde getirmiştir. Yüksek sıcaklıktan ölümler, enfeksiyon hastalıkları ve astımın görülme sıklığı artmıştır.
Denizlerin yükselmesi, küresel ısınmanın bir sonucudur. Denizlerin yükselmesi nedeniyle sahillerdeki sel riskinin artması nüfusun yer değiştirmesine neden olmaktadır. Dünya nüfusunun yarıdan fazlası denize 60 km' lik sahil bandında yaşamaktadır. Mısır' daki Nil deltası, Hint Okyanusu' ndaki Maldivler Adası, Pasifik Okyanusu' ndaki Marshall ve Tuvalu Adaları sellerin görülme olasılığının yüksek olduğu yerlerdir. Aynı zamanda bu alanlar su kaynaklı enfeksiyon hastalıklarından doğrudan etkilenen alanlardır.
Yağmur yağışlarındaki değişiklikler, birçok şeyin yanı sıra taze su kaynaklarını da etkilemektedir. Küresel anlamda her on kişiden dördü su kıtlığı çekmektedir. Suyun azlığı sağlık problemlerine neden olmaktadır. Su kıtlığı beraberinde büyük göçleri de getirmektedir. Göçler genellikle su kaynaklarına yakın alanlara olmakta, böylece su kaynakları daha çok kirlenmekte ve hastalıklara neden olmaktadır.
Sera gazlarının salınımının azaltılması iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkisinin azalmasına katkıda bulunacaktır. Günlük ulaşımda otomobil yerine bisiklet kullanmak ya da yürümek yalnız trafik kazalarının azalmasını değil, havadaki karbondioksit miktarını düşürerek hava kirliliğinin de azalmasını sağlayacaktır. Otomobil kullanımının azaltılmasıyla solunum ve kalp rahatsızlıkları riski de azalacak böylece insan sağlığının korunması konusunda büyük bir adım atılmış olacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder